Yönetmenliğini Murat Pay’ın yaptığı 2019 yapımı Dilsiz filmi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi tarafından hazırlanan sesli betimleme, işaret dili ve alt yazı seçenekleriyle görme ve işitme engeli olan bireylerin erişimine sunuldu.

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nin engelsiz yaşama katkı çalışmalarının bir parçası olan Sesli Betimleme Projesi, özel gereksinimli bireylerin kültür sanat faaliyetlerine erişebilmelerini amaçlıyor. Projenin uygulandığı ilk film; inzivaya çekilmiş usta bir hattat ile genç bir ressamın yollarının kesişmesini konu alan Dilsiz filmi, gönüllü öğrencilerin çalışmalarıyla görme ve işitme engelli bireylerin erişimine açık hâle getirildi.

Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı koordinasyonunda hazırlanan Sesli Betimleme Projesi, TRT, Rasathane Film ve Sesli Betimleme Derneği (SEBEDER) ortaklığında yürütüldü. Sesli Betimleme Derneği’nden eğitim alan on bir gönüllü öğrenci görme ve işitme yetersizliği yaşayan bireyler için Dilsiz filmine sesli betimleme, işaret dili ve alt yazı seçenekleri ekledi. Ozan Çelik, Mim Kemal Öke, Vildan Atasever ile Emin Gürsoy’un rol aldığı film; yönetmen, yapımcı ve oyuncuların da katılımıyla Haliç Yerleşkesi’nde yeni hâliyle gösterildi. Herkes için erişilebilir hâle getirilen Dilsiz filmi bu özel gösterimin ardından Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi, SEBEDER, Boğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Laboratuvarı (GETEM) gibi kütüphanelere bağışlandı.

“Çabalarımızın filizlendiğini görmek memnuniyet verici”

Engelsiz film gösteriminin açılışında konuşan Rektörümüz Prof. Dr. M. Fatih Andı, Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı’nın yürütücülüğünde hazırlanan Sesli Betimleme Projesinin akademisyenler, idari çalışanlar ve öğrencilerin özverili çalışmalarının yanında sivil toplum kuruluşları ve paydaşların katkılarıyla daha da anlam kazandığını ifade ederek şunları kaydetti:

“Başta TRT olmak üzere, Sesli Betimleme Derneği, Rasathane Film ve ilgili kurumların da katkısı bu meyveyi doğurdu. Üniversite olarak çeşitli programlarımız, Eğitimde Mükemmeliyet Merkezimiz ve insanın hayatla kurduğu ilişkiyi kolaylaştırma veyahut anlamlı kılma odaklı bölümlerimiz ile bir bütünü inşa ediyoruz. Bu bütünün içinde de özel gereksinimli bireylerin ihtiyaçlarının giderilmesi, hayatı yaşamakta imkânlarının artırılması ve bu yaşayışın kolaylaştırılması önem arz ediyor. Bu bakımdan Türkiye’deki üniversiteler içinde ilk defa Üniversitemizin isteği ve ısrarıyla Engeliler İçin Gölge Öğreticilik Programı açıldı. Yalnızca bu programda değil Okul Öncesi Öğretmenliği, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Psikoloji programlarımızda da iyi insan yetiştirmek için çaba gösteriyoruz. Bütün birimlerimizin, bütün çabalarımızın bir noktada filizlendiğini görmek çok memnuniyet verici.”

Dilsiz filminin sesli betimlemesinin tüm bu çabaların bir sonucu olduğunu dile getiren Prof. Dr. Andı, bu tür çalışmaların artarak arşiv mahiyetine ulaşmasını temenni etti.

Sesli kitaplıktan sesli betimlemeye

“Erişilebilir her şey” temasıyla özel gereksinimli bireylerin eşit olarak tüm haklardan yararlanabilmesi çalışmalarına katkı sunmak üzere projeyi başlattıklarını ifade eden Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanı Kudret Doğan, “Pandemi sürecinde evden de engeller aşılabilir misyonuyla önce Sesli Kitaplık projemizi başlattık. Öğrenciler ve üniversite dışından gönüllüler tarafından oluşturulan sesli kütüphanemizde görme engelli bireyler için bugün 300’ün üzerinde kitabımız mevcut. İkinci ayak olan Sesli Betimleme Projemize ise yaklaşık 6 ay önce başladık. Görünenden ve işitilenden daha fazlasını hissettirdiğini düşündüğümüz Dilsiz filmini seçtik. Sesli Betimleme Derneği bu süreçte öğrencilerimize eğitim ve danışmanlık desteği verdi. TRT ve Rasathane Film ise projemizi destekleyerek filmin telif hakkını paylaştı.” diye konuştu.

“Film tam erişilebilirlik vasfını kazandı”

Filmin başrol oyuncularından Prof. Dr. Mim Kemal Öke, mutlulukla yer aldığı Dilsiz filminin Sesli Betimleme Projesiyle daha da anlam yüklendiğini belirterek şöyle devam etti:

“Dilsiz filminde yer almak benim için çok önemli. Çünkü bu film benim ilk sinema tecrübem. Beğenildi, takdir de edildi. Fakat onun ötesinde şu anda film tam kıvamını buldu. Sesli betimlemesi yapıldı, alt yazı ve işaret diliyle de çok geniş bir engelli toplumuna hitap edecek hâle geldi. Tam erişilebilirlik vasfını kazandı. Bu çok önemlidir. Çünkü engellilere davranış biçimi, bir medeniyet kıstasıdır. Bu film de zaten medeniyeti, günümüz medeniyetini sorguluyordu. Filmin içerisindeki temayla kazanmış olduğu eklemeler çok uyuştu.”

“Projeye gönlümüzü verdik”

Sesli Betimleme projesinin gönüllü öğrencilerinden Hatice Kübra Kurt da projede yer aldığı için mutlu olduğunu söyleyerek, “Sesli betimleme için aldığımız eğitimin ardından filmi görme engelli bireylerin erişimine uygun hâle getirdik. Bu gönüllülük projesine gerçekten gönlümüzü verdik. Bu süreç görme engeli olan insanları daha iyi anlamama yardımcı oldu.” dedi.

Eğitim süreciyle ilgili bilgi paylaşan gönüllü öğrencilerimizden Sema Şirin, “Filmin içindeki eşyaları, tabloları, resimleri, bir nesnenin nasıl göründüğünü betimledik. Sesli Betimleme Derneği’nden bunları nasıl daha iyi anlatabileceğimizin eğitimini aldık. Açıkçası bu süreçte biraz zorlandık ama görme engelli arkadaşlarımızın yaşadığı zorlukların yanında bizimki hiçbir şey diyebilirim. Biz de tüm bu zorluklar içinde ortaya böyle güzel bir çalışma çıkardığımız için çok mutluyuz.” diye konuştu.

Konuşmaların ardından projede yer alan öğrencilere ve destekleyici kurumlara hediye ve teşekkür belgeleri takdim edildi, ardından film gösterimine geçildi.