Firdevsî tarafından 11. yüzyılda kaleme alınan, Farsçanın dünya edebiyatı klasikleri arasında yer alarak kendisinden sonra birçok sanatçıya da ilham veren ve geniş bir coğrafyada etkisini hissettiren Şâhnâme eseri üzerine Üniversitemiz öncülüğünde “Uluslararası Kültür ve Sanatta Şâhnâme Sempozyumu ve Sergisi” düzenlendi.

Üniversitemiz bünyesindeki İslam Sanatları Uygulama ve Araştırma Merkezi (İSM) tarafından  İstanbul Üniversitesi, Isfahan Üniversitesi, İran İstanbul Başkonsolosluğu, Klasik Türk Sanatları Vakfı işbirliği ve Fatih Belediyesi ev sahipliğinde, 17-18-19 Ekim 2023 tarihleri arasında Neslişah Sultan Kültür Merkezinde “Uluslararası Kültür ve Sanatta Şâhnâme” başlıklı bir sempozyum ve sergi gerçekleştirildi.  Dünyanın pek çok yerinden bilim insanını buluşturan sempozyumda; edebiyat, tarih, sanat, kültür alanında Şâhnâme derinlemesine incelendi.

Temelleri 3 yıl Önce Atıldı

Konusunda uzman isimleri ağırlamanın mutluluğunu dile getiren İslam Sanatları Uygulama ve Araştırma Merkezi (İSM) Müdürümüz Öğr. Gör. Betül Bilgin, sempozyumun temellerinin yaklaşık 3 sene önce Isfahan'a gittiği dönemde atıldığını belirterek, "Çok fazla emek harcandı, tüm destekçi ve katılımcılara teşekkür ederiz. Hayırlı, verimli bir sempozyum geçmesini dilerim." dedi. Ardından Klasik Türk Sanatları Vakfı Başkan Yardımcısı İsmail Hakkı Gurbetçi de sempozyumda emeği geçenleri tebrik ederek, sempozyumun önemine vurgu yaptı; etkinliğin bilim ve sanat dünyası için önemli kazanımlar sağlayacağını ifade etti.

İran’ın Milli Destanı

Üniversitemiz adına açılış konuşmasını gerçekleştiren Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Fahameddin Başar, İstanbul’un kalbinde, kadim İstanbul surlarının yanı başında, tarihi yarımada içinde, Fatih Sultan Mehmed Han’ın ismini taşıyan ilçede uluslararası bir sempozyum düzenlenmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Başar, konuşmasını şöyle sürdürdü: “10. yüzyılının ikinci yarısıyla birlikte 11. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşamış olan Firdevsî’nin Farsça manzum olarak kaleme almış olduğu ve dönemin ünlü hükümdarı Gazneli Sultan Mahmud’a sunulmuş olan Şâhnâme, İran'ın milli destanı olarak kabul edildiği gibi dünya klasiklerinin de en önde gelen şaheserlerinden birisidir. Birçok yazma nüshası bulunan ve günümüze ulaşmış olan Şâhnâme’de 50 bin civarında beyit bulunmaktadır.”

İçerdiği Konular…

İran İslam Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Javad Maboudi Far, Şâhnâme’nin dünya edebiyatının önde gelen eserlerinden biri olduğuna vurgu yaptı. Far, “Şâhnâme, içerdiği konularla da insanlığın ahlak, doğruluk ve huzur içinde yaşamasını ele alır. Burada Şâhnâme’yi araştıran önemli âlimler ve hocalar bir arada. Şâhnâme, kültürel ve sanatsal anlamda derinlemesine keşfedilecek. Etkinliğin düzenlenmesinde emeği geçen herkese teşekkürlerimi iletiyorum." ifadelerini kullandı.

Yeni Araştırmalar İçin Örnek

Konuşmaların ardından açılış oturumunda Pennsylvania Üniversitesinden Ortaçağ ve erken modern İslam sanatı ve kitap sanatları konularında geniş çaplı yayınları bulunan, İslam Sanatları tarihçisi Dr. Marianna Shreve Simpson bir tebliğ sundu. Sempozyum kapsamında Şâhnâme’deki geometrik desenlerden tasvir özelliklerine, minyatürlerdeki kalemişi örneklerinden süslemelere kitap sanatları yanında eserdeki mitolojik öğeler, hikayelerin analizi, imgesel unsurlar gibi içeriğe dair konular da ele alındı. Sempozyumda ayrıca farklı dönemlerdeki Şâhnâme yazmaları arasındaki farklar konuşuldu; estetik yönden kıyaslamalarda bulunuldu. 3 gün süren, 10 farklı oturumun düzenlendiği Uluslararası Kültür ve Sanatta Şâhnâme Sempozyumu, dünyanın farklı ülkelerinden çok sayıda uzman ismi bir araya getiren ve konunun disiplinlerarası ele alındığı, alanındaki en geniş kapsamlı çalışma olarak katılımcılar tarafından büyük takdir topladı. Sempozyum ayrıca Klasik Türk Sanatları üslubunda Şâhnâme temasıyla hazırlanan eserlerin yer aldığı serginin eşlik etmesi ve Şâhnâme ile ilgili yeni araştırmalara zemin oluşturmasıyla da dikkat çekti.